Głównym celem edukacji wczesnoszkolnej jest harmonijny i wszechstronny rozwój dzieci oraz przygotowanie ich do dalszej nauki. Żeby ten cel osiągnąć koniecznie jest spełnienie pewnych warunków. Chłopcy i dziewczynki doświadczają różnego traktowania przez rodziców i społeczeństwo już w okresie szkolnym. Dzieci zachęca się do różnych zabaw, otaczając różnymi przedmiotami. Od najmłodszych lat wrastają w kulturę i stereotyp. Powielanie stereotypów niesie ze sobą istotne zagrożenia. Szczególnie wyraźnym przykładem w stosunkowo jednolitym etnicznie i religijnie polskim społeczeństwie są stereotypy płciowe. Zajęcia mają na celu przełamanie tych stereotypów.
Celem projektu jest osłabienie istniejących barier równości, poprzez m.in. przekazywanie dzieciom niestereotypowej wiedzy oraz pokazanie szerokiego, niezależnego od płci, spektrum możliwych wyborów życiowych. To także zapewnienie, że zarówno dziewczynki, jak i chłopcy otrzymają wiedzę i umiejętności o tej samej jakości i w równym stopniu, niezależnie od stereotypów płci, są wspierani/wspierane w dokonywaniu niezależnych decyzji, opierających się na zasadzie wzajemnego szacunku, równych praw i obowiązków, wolności od przemocy.
Celem zajęć:
- jest przełamywanie w dzieciach społecznie zaszczepionych stereotypów płci; kształtowanie niestereotypowego sposobu myślenia dziewcząt i chłopców;
- kształtowanie odmiennych przekonań dotyczących zdolności posiadanych przez przedstawicieli obu płci;
- wspieranie rozwoju zainteresowań chłopców i dziewczynek;
- prowadzenie zajęć w sposób niestereotypowy i równościowy; promowanie postawy szacunku dla odmienności i różnic, uznania równych praw i obowiązków bez względu na płeć.
Zajęcia o tej tematyce nie mogę być prowadzone metodą „wprost”, ponieważ mogłyby zrodzić w dzieciach postawy dyskryminacji wobec płci przeciwnej. Dlatego propozycje tych zabaw w sposób bezpieczny wprowadzają w tematykę szeroko rozumianej tolerancji i szacunku do własnej i przeciwnej płci.
Podstawowym założeniem jest włączenie do każdego rodzaju zajęć w równym stopniu dziewczynek i chłopców oraz zachęcanie i ośmielanie uczniów do przełamywania stereotypów. Prowadzący promuje poprzez odpowiedni dobór materiałów edukacyjnych postawy szacunku dla odmienności i różnic, bez względu na płeć i w aktywny sposób zachęca dzieci do przełamywania stereotypów płci.
Przedstawienie tematu rodzicom:
Przedstawienie tematu rodzicom:
Szczegółowy harmonogram zajęć (ściągnij pdf).
Przebieg zajęć w mojej klasie:
1. Temat: „Kropki”
Koncentryczne kręgi - uczniowie poruszali się w rytm muzyki w dwóch koncentrycznych kręgach, gdy muzyka ucichła zaczynali rozmowę na jeden z podanych tematów:
– Co robisz w czasie wolnym?
– Gdzie spędziłaś/spędziłeś najlepsze wakacje?
– O co poprosiłabyś/poprosiłbyś złotą rybkę?
– Najśmieszniejsze wydarzenie jakie ci się przydarzyło?
– Twoja ulubiona zabawa?
Cztery kąty - ulubione zabawy uczniów.
Kropki - zadanie polegało na odnalezieniu osób, które mają kropki tego samego koloru (na czole) i stworzeniu z nimi zwartej grupy. Nie wolno było się odzywać!
– Co robisz w czasie wolnym?
– Gdzie spędziłaś/spędziłeś najlepsze wakacje?
– O co poprosiłabyś/poprosiłbyś złotą rybkę?
– Najśmieszniejsze wydarzenie jakie ci się przydarzyło?
– Twoja ulubiona zabawa?
Cztery kąty - ulubione zabawy uczniów.
Kropki - zadanie polegało na odnalezieniu osób, które mają kropki tego samego koloru (na czole) i stworzeniu z nimi zwartej grupy. Nie wolno było się odzywać!
2. Temat: „Wieszaki”
Szukanie rozwiązań:
Podajemy przykładny nietypowych sytuacji zachęcając do poszukiwania rozwiązań:
– Zgubiłeś klucze do domu, rodzice są w pracy, co robić?
– Jak uprasować spodnie lub spódnicę bez żelazka?
– Trzeba pozmywać naczynia, zabrakło wody? itp.
Podajemy przykładny nietypowych sytuacji zachęcając do poszukiwania rozwiązań:
– Zgubiłeś klucze do domu, rodzice są w pracy, co robić?
– Jak uprasować spodnie lub spódnicę bez żelazka?
– Trzeba pozmywać naczynia, zabrakło wody? itp.
Wieszaki – określ swoją tożsamość jako dziewczynki, chłopca (praca w grupach – zdobienie wieszaków, prezentacja i omówienie prac).
3. Temat: „Voyager”
Patrząc na proste symbole wymień zawody, których mogłyby być symbolem, które z nich są typowo kobiece, a które typowo męskie…
„Voyager” - jak wyglądają i funkcjonują na Ziemi ich „gospodarze” – kobieta i mężczyzna.
W 1977 roku wystartowały w podróż badawczą dwa statki kosmiczne. Ich szybkość i trajektornie zaplanowano tak, by przeleciały przez układ słoneczny i wyrwały się w przestrzeń kosmiczną. Niosą one ze sobą pakiet informacji o Ziemi: jej położeniu, wyglądzie, mieszkańcach i ich kulturach.
Pakiet zawiera 118 ilustracji, pozdrowienia w 54 językach, zbiór odgłosów i 90 minut najpiękniejszej muzyki… Innymi słowy, dwa pojazdy stanowią rodzaj wehikułu czasu, kartki pocztowej dla kogokolwiek, czy czegokolwiek w przestrzeni kosmicznej….
Opiszcie w kilku zdaniach jak wyglądają i funkcjonują na Ziemi ich „gospodarze” – kobieta i mężczyzna (praca w grupach 2-3 – osobowych).
W 1977 roku wystartowały w podróż badawczą dwa statki kosmiczne. Ich szybkość i trajektornie zaplanowano tak, by przeleciały przez układ słoneczny i wyrwały się w przestrzeń kosmiczną. Niosą one ze sobą pakiet informacji o Ziemi: jej położeniu, wyglądzie, mieszkańcach i ich kulturach.
Pakiet zawiera 118 ilustracji, pozdrowienia w 54 językach, zbiór odgłosów i 90 minut najpiękniejszej muzyki… Innymi słowy, dwa pojazdy stanowią rodzaj wehikułu czasu, kartki pocztowej dla kogokolwiek, czy czegokolwiek w przestrzeni kosmicznej….
Opiszcie w kilku zdaniach jak wyglądają i funkcjonują na Ziemi ich „gospodarze” – kobieta i mężczyzna (praca w grupach 2-3 – osobowych).
Mężczyzna wg nas:
- interesuje się bronią, muzyką i komputerami,
- lubi jeździć samochodem i motorem,
- lubi różne sporty,
- jego hobby to piłka nożna,
- lubi zwierzęta,
- lubi wędlinę i wszystkie owoce,
- ma krótkie włosy i zarost (brodę lub wąsy),
- jest silny i odważny
- jest umięśniony,
- ciężko pracuje, żeby się utrzymać,
- lubi spać.
- ma długie lub krótkie włosy,
- może mieć kolczyki,
- rodzi dzieci,
- może nosić sukienki,
- na ogół jest miła i opiekuńcza,
- zajmuje się domem,
- nie ma brody,
- dba o swoją urodę i piękno.
Kolejka…. Ramię w ramię - zadaniem grupy było ustawienie się w określonej kolejności np. rosnąco od najniższego do najwyższego, lub też wg daty urodzenia, od stycznia itd…
JAK ZAREAGOWALIBY TWOI RODZICE, GDYBYŚ…? np.
· Chciała się bawić w wojsko, a nie w dom?,
· Poprosił, aby kupili Ci lalkę?
5.
24.03.11 i 25.03.11
Temat: „Human bingo”
Zabawa "Kto tak jak ja…" - zabawa w kole, z jednym brakującym krzesełkiem.
Human bingo - zadaniem każdego ucznia było odnalezienie tych uczniów, którzy spełniają poszczególne kryteria i zdobyć ich podpisy w odpowiednim kwadracie. Od jednej osoby nie można było otrzymać więcej niż jednego podpisu, przykładowe kryteria np. Gra na komputerze. Nie lubił leżakowania jak był w przedszkolu. Ma niebieskie oczy...
6. Temat: „Głuchy telefon”
Głuchy telefon:
1. Przed rozpoczęciem gry przygotuj sobie kartkę, na której narysuj jakiś obiekt (kota, dom, drzewo).
2. Podziel klasę na zespoły 7 – 9–osobowe.
3. Poproś każdy zespół o stworzenie rzędu, w którym kolejni uczniowie będą siedzieli do siebie plecami – na dywanie „po turecku”. Powiedz, że od tej chwili nie można się odzywać.
4. Pokaż obrazek tylko ostatniemu dziecku z każdego rzędu. Jego zadaniem jest nakreślenie palcem kształtu, który widziało na kartce, na plecach ucznia siedzącego przed nim. Powinno to zostać wykonane możliwie dokładnie.
5. Uczeń siedzący w rzędzie jako pierwszy ma za zadanie narysować na kartce to, co zostało narysowane na jego plecach.
6. Na koniec pokaż klasie pierwotny rysunek i porównaj go z tymi stworzonymi przez poszczególne grupy.
7. Następnie przejdź do podsumowania ćwiczenia i ewaluacji. Mogą być w tym pomocne poniższe pytania:
– dlaczego tak trudno było zachować szczegóły kształtu?
– od czego zależą zniekształcenia?
– w jaki sposób można ich uniknąć?
– w jaki sposób funkcjonują stereotypy?
– co można zrobić, by je przełamać?
Warianty:
Gra może zostać również przeprowadzona w formie znanego wszystkim „głuchego telefonu”. Sam mechanizm działania oraz pytania do ewaluacji są identyczne.
Uwagi:
Gra uświadamia, w jaki sposób tworzą się i utrwalają przekłamania oraz jak ewoluują stereotypy. Zrozumienie ich mechanizmów powinno pomóc dzieciom bardziej krytycznie podejść do gotowych rozwiązań.
Alfabetyczne lotto:
2. Podziel klasę na zespoły 7 – 9–osobowe.
3. Poproś każdy zespół o stworzenie rzędu, w którym kolejni uczniowie będą siedzieli do siebie plecami – na dywanie „po turecku”. Powiedz, że od tej chwili nie można się odzywać.
4. Pokaż obrazek tylko ostatniemu dziecku z każdego rzędu. Jego zadaniem jest nakreślenie palcem kształtu, który widziało na kartce, na plecach ucznia siedzącego przed nim. Powinno to zostać wykonane możliwie dokładnie.
5. Uczeń siedzący w rzędzie jako pierwszy ma za zadanie narysować na kartce to, co zostało narysowane na jego plecach.
6. Na koniec pokaż klasie pierwotny rysunek i porównaj go z tymi stworzonymi przez poszczególne grupy.
7. Następnie przejdź do podsumowania ćwiczenia i ewaluacji. Mogą być w tym pomocne poniższe pytania:
– dlaczego tak trudno było zachować szczegóły kształtu?
– od czego zależą zniekształcenia?
– w jaki sposób można ich uniknąć?
– w jaki sposób funkcjonują stereotypy?
– co można zrobić, by je przełamać?
Warianty:
Gra może zostać również przeprowadzona w formie znanego wszystkim „głuchego telefonu”. Sam mechanizm działania oraz pytania do ewaluacji są identyczne.
Uwagi:
Gra uświadamia, w jaki sposób tworzą się i utrwalają przekłamania oraz jak ewoluują stereotypy. Zrozumienie ich mechanizmów powinno pomóc dzieciom bardziej krytycznie podejść do gotowych rozwiązań.
Alfabetyczne lotto:
1. Podziel uczniów na równoliczne grupy – jednorodne płciowo, grupy dziewczynek i chłopców.
2. Każda grupa otrzymuje planszę z „alfabetycznym lottem”
3. Zadaniem każdej z grup jest wpisanie w pola alfabetu, co jest charakterystyczne dla dziewczynki (dziewczynki piszą o dziewczynkach, chłopcy o chłopcach), a zaczyna się na kolejną literę alfabetu np. chłopcy piszą: A agresywni, B biją się między sobą, C ciekawscy itd….
4. Po zakończeniu każda z grup prezentuje swoją pracę.
5. Omawiamy z dziećmi pojęcie stereotypu płci, co narzuca rola społeczna, a co rola biologiczna np. uprzejmość nie tylko powinna charakteryzować zachowanie dziewczynek, chłopcy też powinni uczyć się uprzejmości; agresję przypisuje się chłopcom, tylko dlatego, że są silniejsi, za to dziewczynki tez mogą być bardzo agresywne, tyle że inaczej np. obgadując wyśmiewając się…. 6. Podsumowanie: choć nas różni płeć, wszyscy jesteśmy równi jeżeli chodzi o właściwe zachowanie się w stosunku do innych.
2. Każda grupa otrzymuje planszę z „alfabetycznym lottem”
3. Zadaniem każdej z grup jest wpisanie w pola alfabetu, co jest charakterystyczne dla dziewczynki (dziewczynki piszą o dziewczynkach, chłopcy o chłopcach), a zaczyna się na kolejną literę alfabetu np. chłopcy piszą: A agresywni, B biją się między sobą, C ciekawscy itd….
4. Po zakończeniu każda z grup prezentuje swoją pracę.
5. Omawiamy z dziećmi pojęcie stereotypu płci, co narzuca rola społeczna, a co rola biologiczna np. uprzejmość nie tylko powinna charakteryzować zachowanie dziewczynek, chłopcy też powinni uczyć się uprzejmości; agresję przypisuje się chłopcom, tylko dlatego, że są silniejsi, za to dziewczynki tez mogą być bardzo agresywne, tyle że inaczej np. obgadując wyśmiewając się…. 6. Podsumowanie: choć nas różni płeć, wszyscy jesteśmy równi jeżeli chodzi o właściwe zachowanie się w stosunku do innych.
Iluzje:
Nie wierz swoim oczom – wszystko trzeba weryfikować, nawet stereotypy.
7. Temat: „Moja koszulka”
Kostka:
Uczeń rzuca kostką do gry. Zadanie polega na tym, aby skojarzyć ilość oczek z „czymś” co się kojarzy z człowiekiem… Np. 1 nos, 2 uszu, 3 otwory na twarzy, 4 kończyny, 5 palców, 6 zmarszczek….
Wniosek… Tak naprawdę wszyscy jesteśmy ludźmi…
Moja koszulka:
Na spostrzeganie osób mają wpływ stereotypy dotyczące ubioru. Zadajemy dzieciom pytanie „Po co nosimy ubranie?”. Zaczynamy zabawę w projektantów mody. Projektowanie koszulki dla dziewczyn i chłopców. Wystawa prac. Rozmowa na temat stereotypów. Jeśli chłopiec przyjdzie w bluzie w kwiatki, to jego sprawa.
Wniosek… Tak naprawdę wszyscy jesteśmy ludźmi…
Moja koszulka:
Na spostrzeganie osób mają wpływ stereotypy dotyczące ubioru. Zadajemy dzieciom pytanie „Po co nosimy ubranie?”. Zaczynamy zabawę w projektantów mody. Projektowanie koszulki dla dziewczyn i chłopców. Wystawa prac. Rozmowa na temat stereotypów. Jeśli chłopiec przyjdzie w bluzie w kwiatki, to jego sprawa.
8. Temat: „Łączące ogniwo”
Podobieństwa wg chłopcami i dziewczętami:
- chodzimy do szkoły,
- mamy domy,
- mamy jakiś kolor tęczówki, skórę, oczy, uszy, nos, usta, piegi itp,
- mówimy, myślimy,
- mamy jakiś talent,
- lubimy piłkę koszykową, nożną, ręczną, basen, zbijak, łyżwiarstwo, taniec, śpiew, pływanie, bieganie, zakupy, słuchać muzyki, kawały, gotowanie, botanikę, chemię, malowanie, narciarstwo, ogrodnictwo, sen,
- mamy uczucia, jesteśmy mili, weseli, źli, romantyczni, zarozumiali, zazdrośni, pomysłowi, odważni, czasem się boimy,
- kochamy
- bywamy chorzy, zdrowi, bywamy otyli.
0 - mniej niż 0
1 - jedynkowe przedszkole, tvp 1,
2 - H2O wystarczy kropla wody, tvp 2, Harry Potter i komnata tajemnic, nasza Komunia Św. (2 maj),
3 - Shrek III, 3 - stu, miejsce na podium FC Barcelony, Spider Man 3, 3a,
4 - Polsat na kanale 4, czworokąt, cztery razy po dwa razy, kwiecień,
5 - 5zł, Piła 5, pięciobój, 17:00,
6 - sześć ośmiorniczek z puszki, 6 dni 7 nocy, "6 chce jeść",
7 - tvn 7, 7 krasnoludków,
8 - sala nr 8, "8 jestem łosiem",
9 - 9 zębów, Brzozowa 9, 2009.
9. Temat: „Worek różności”
10. Temat: „Podsumowanie”
Narysuj twarz wesołą i twarz smutną, która jest ładniejsza. Narysuj twarz dziewczynki i chłopca.
Uzupełnienie drzewa (gdzie się na nim umieścisz)?
Powtórzenie ulubionych zabaw.
Uzupełnienie drzewa (gdzie się na nim umieścisz)?
Powtórzenie ulubionych zabaw.
Opracowała na podstawie materiałów szkoleniowych „Stereotypy płci ich zwalczanie w edukacji wczesnoszkolnej” - Kreatywna Edukacja:
mgr Dominika Giezek
Zajęcia organizowane były w ramach projektu „Badam, poznaję, doświadczam…”.
Projekt nr WND-POKL.09.01.02-04-006/09 współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet IX.
